SLIPPURINN – LIFANDI SVÆÐI VIÐ REYKJAVÍKURHÖFN
VERKEFNIÐ fjallar um íslenska menningu, nánar tiltekið iðnaðar- og hafnarmenningu. Fyrstu skref Íslands til iðnvæðingar voru vélvæðing fiskiflotans og framfarir í siglingatækni, nokkuð sem skipti höfðumáli fyrir hina einangruðu eyju. Fiskiðnaður og hafnarmenning eiga drjúgan þátt í menningararfleifð Íslendinga og eru stór hluti af sögu þjóðarinnar.
Slippurinn á horni Mýrargötu og Ægisgötu var byggður árið 1932 og hefur síðan sett svip sinn á borgina, en þrátt fyrir það stendur til að fjarlægja hann með öllu. Reykjavíkurhöfn hefur gengið í gegnum miklar breytingar síðustu áratugi, þar sem gömul hafnarvirki og iðnaður hafa mátt víkja fyrir óhafnartengdri þjónustu. Þá hefur Miðbæjarhöfnin tekið mestum breytingum og skipulag hennar miðast að því að koma fyrir menningar- og ferðamannatengdri þjónustu. Þetta er þróun sem skilur eftir sig mikilvægar spurningar um framtíð þessara hafnarsvæða og að hve miklu leyti er viðeigandi að varðveita og miðla sögu þeirra.
Verkefnið fjallar um breytingu hafnarinnar frá iðnaðarhöfn til kúltúrhafnar og hvernig saga, menning og nútíð fléttast saman í heilsteypta borgar- og hafnarmynd. Hvernig hægt sé að miðla sögu hafnarinnar með arkitektúrnum og hvernig best sé að viðhalda hinum rétta hafnaranda.
Verkefnið snýst fyrst og fremst um skipulag á Slippreitnum þar sem valin rými innan svæðiðsins hafa verið dregin fram og unnið frekar með. Markmiðið var að skapa eðlilegt flæði milli hafnar og bæjar og endurvekja þá tengingu sem Gamli Vesturbærinn hefur átt við höfnina frá upphafi. Hin sjónræna tenging til hafsins og þvertliggjandi umferðin milli bæjar og hafnar eru höfuðáhersluatriði í mótun á svæðinu og virka sem söguleg skírskotun til gömlu byggðarinnar í Kvosinni. Það var mikilvægt að skapa tengingu milli þeirrar fjölbreyttu starfsemi sem prýðir hafnarkantinn og tvinna iðnaðarhöfnina og kúltúrhöfnina saman. Áhersla var lögð á að skapa flæði á milli þessara ólíku svæða með því að leggja upplifunarstíg meðfram hafnarkantinum sem tegnir þau saman og gefur íbúum færi á að ganga um höfnina og njóta. Enn fremur var þessi nýji hafnarstígur eins konar miðlunarverkfæri þar sem eiginleikar hafnar, náttúru og hafs eru dregin fram á skapandi hátt.
Við Slippinn hefur verið gert ráð fyrir afþreyingar- og viðburðasvæði. Slippurinn einkennist af hinu tímabundna ástandi og á því nýja svæðið einnig að gera það. Því hefur svæðið ekki fengið neina fasta virkni, heldur skapast rými fyrir tímabundnar uppsetningar. Sleðarinir fá að standa óhreyfðir og unnið er með nýja hluta sem lagir eru beint ofan á það sem fyrir er, svo auðvelt sé að aðskilja þá frá hinu upprunalega. Við aðkomuna frá Ægisgarði á að standa fiskmarkaður, þar sem iðnaðarhöfnin mætir hinni nýju menningar- og þjónustuhöfn og mun hann samtvinna þessa ólíku þætti í eina samhangandi heild. Slippurinn mun vera lifandi svæði með fjölbreyttu mannlífi, ferðamenn og Reykvíkinga, með íslenska hafnarmenningu og hefðir í fyrirrúmi.
SLIPPURINN – REKREATVIT OMRÅDE VED REYKJAVIK HAVN
PROJEKTET tager udgangspunkt i islandsk kulturarv, nærmere fortalt industri- og havnekultur. Islands første skridt mod industrialisering var igennem fiskeriet og sejleteknik, to elementer der betød alt for den isolerede ø. Fiskindustrien og havnekulturen er derfor en stor del af landets kulturarv og en væsentlig del af landets historie.
Jeg har valgt at arbejde med et sted på Reykjaviks gamle havn som hedder Slippurinn, eller “Værftet”. Slippurinn er et skibsværft som har siden opførelse i 1932 stået midt på havnen og sat et stort præg på byen, men ifølge kommunens planer skal det nu fjernes. Havnen er de sidste årtier blevet afindustrialiseret i stor grad, især omkring midtbyen, en udvikling som efterlader store spørgesmål om hvilken fremtid disse havneområder skal få og hvorvidt deres historie skal formidles. Min problemstilling handler om afindustrialiseringen af et område, og hvordan historie, kultur og nutid mødes i et urbant rum. Hvordan nyt og gammelt kan mødes på en sympatisk måde og sammen danne en arkitektonisk helhed. Hvordan historien kan formidles gennem arkitekturen og hvordan stedets autentitet kan bevares.
Projektets hovedfokus ligger i byskala med nogle udvalgte områder til videre bearbejdning. Jeg har udarbejdet en masterplan for hele Værftskysten. Formålet var at danne en blød overgang mellem havn og by og fornye kontakten mellem havn og den oprindelige kystbebyggelse, gamle Vesterby. Den visuelle kontakt til havet og de tværløbende bevægelser mod havn spiller en stor rolle i formgivningen og fungerer som en historisk reference til Reykjaviks bugtbebyggelse. Det var vigtigt at få skabt en forbindelse mellem havnekantens forskellige funktioner og danne et bindeled mellem den industrielle havn og den postindustrielle. Jeg har fokuseret på bevægelsen mellem disse zoner langs havnekanten og lavet en havnepromenade. Den skal skabe mulighede for at færdes langs havnen og nyde den. Endvidere har jeg valgt at bruge denne bevæglse som et formidlingsredskab omkring havnens forskellige elementer og skabe en oplevelse af havn og natur.
Ved selve skibsværftet har jeg lavet et rekreativt område. Lige som Slippurinns midlertidige karakter, skal det rekreative rum ikke bestå af faste elementer, men hellere danne rammer for nogle midlertidige indgreb. Beddingene får lov til at stå uberørte og der arbejdes med nye elementer i form af addition, hvor alt det nye lægges oven på det gamle og får en anden karakter. Ved ankomsten til det rekreative område og havnepromenaden, står et fiskmarked. En funktion som knytter sammen fiskindustri og kultur, lige i det punkt hvor industrihavn og kulturhavn mødes. Et aktivt sted med forskellige mennesker, både besøgende og lokale, hvor islandsk fiskeritradition og havnekultur er i fokus.
Slippurinn bliver et livligt sted i havnens og Reykjaviks hjerte som tager udgangspunkt i islandsk kulturarv, formidler stedets historie og skaber mulighed for ny og større oplevelse af havnen.